حاج محمد کاظم ملک التجار

چهارمین گروه مهم در جامعه ایران عصر قاجار تجار بزرگ بودند که در مقیاس وسیع تجارت می کردند و با صادرات و واردات کالا سروکار دارشتند. در غیاب بانکهای تجاری حکومت قاجار، به خدمت تجار بزرگ هم برای تدارک سرمایه و هم برای گردش آن نیاز مبردم داشت. پیدایش و استقرار وضعیت نیمه استعمای و وابستگی اقتصاد کشور به بازارهای جهانی، همراه با رشد مداوم و شتابان بازرگانی خارجی در اواخر قرن سیزدهم واوایل قرن چهاردهم هجری، نه تنها تجار و سرمایه داران خارجی را به بازارهای بکر و قابل توسعه ایران جلب کرد، بلکه تجار ایرانی را نیز که در گذشته بیشتر در بازارهای محدود محلی فعالیت داشتند، به حرکت درآورد و به گسترش فعالیتهای خود واداشت. بدین ترتیب در اوایل قرن بیستم شاهد ظهور چند تن از تجار برجسته و صاحب سرمایه در ایران هستیم که شناخت وضعیت کلی بازرگانان و بازرگانی در این دوره در گرو شناخت وضعیت آنان است در مقاله سعی شده است زندگی حاج محمد کاظم ملک التجا از بازرگانان عمده آن دوره مورد بررسی قرار گرفت.